نیت ؛ راهکاری ساده برای تغییر سبک زندگی

وقتی برنامه روزانه خودمان را نگاه می‌کنیم، عبادات بخش بسیار کوچکی در آن دارند. شاید خیلی کم اتفاق بیافتد که ما خود را در حال انجام یک فعل عبادی ببینیم. اجازه دهید مروری کنم بر اعمال خودمان در یک روز معمولی:

- 17 رکعت نماز که مجموعا حدود 20 دقیقه طول می‌کشد.

- ...

به صورت معمول، زندگی افرادی مثل من تقریبا شامل همین مقدار عبادت است. یعنی از یک شبانه روز که معادل 24 ساعت است، چیزی کمتر از 2 درصد را به عبادت خدا اختصاص می‌دهیم! که به نظر می‌رسد خیلی کم ‌می‌باشد.

صد البته همین 20 دقیقه هم دارای مشکلاتی است که هر کس به آن عالم است و دیگر جای مطرح کردنش اینجا نیست.

چه کنیم که این 2 درصد تبدیل به 100% شود. آیا واقعا راهی هست؟

قاعدتا یکی از راه‌های آن، این است که به جای 17 رکعت نماز، 1000 رکعت بخوانیم. یعنی خورد و خوراک، کار و زندگی، و اساسا همه چیز را تعطیل کنیم و مشغول نماز شویم.

آیا این کار ممکن است؟

در صورتی که ممکن باشد؛ آیا خوب هم هست؟

می‌دانیم نه ممکن است و نه مطلوب. نه می‌توانیم چنین بکنیم و نه خداوند به این کار راضی است.

پس راه کار چیست؟

در اینجا با توجه به روایات، من به 2 راهکار اشاره می‌کنم:

1- به سراغ کارهایی برویم که بازده بالا و سود کلانی دارند!

در روایات مصادیق زیادی از اعمال صالح برای ما بیان کرده‌اند که ویژگی‌شان سود بالایی است که دارند.

رسول الله صلی الله علیه و آله فرمودند:

إِنَّ صَاحِبَ الْخُلُقِ الْحَسَنِ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الصَّائِمِ الْقَائِمِ. [کافی، ج2، ص100]

کسی که دارای حسن خلق است مانند کسی است که صبح ها روزه و شب‌ها به عبادت می‌پردازد.

از اینگونه اعمال در تعالیم وحیانی ما، کم نیستند. اعمالی که ارزش بس بالایی برای خداوند متعال دارند. نکته مهم در اینجا این است که این روزه و عبادتی که در روایت فوق اشاره شده، از نوع مقبول  و «با کیفیت» (!) می‌باشد. حقیقتا ما اگر بخواهیم در طول روز روزه بگیریم و تمام طول شب مناجات داشته باشیم، این‌ها همگی از نوع مقبول هستند؟ آیا حضور قلب هم در آن‌ها داریم؟

مثال دیگر برای این نوع عبادات، قرائت 2 آیه آخر سوره بقره پس از نماز عشا می‌باشد:

آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا وَ إِلَیْکَ الْمَصیرُ * لا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما کَسَبَتْ وَ عَلَیْها مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسینا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَیْنا إِصْراً کَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَهَ لَنا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا أَنْتَ مَوْلانا فَانْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْکافِرینَ

طبق روایتی از رسول الله صلی الله علیه و آله، خواندن این 2 آیه معادل عبادت در تمام طول شب است. [تفسیر الصافی، ج1، ص314]

2- نیت اعمال روزانه خودمان را تغییر دهیم.

در این روش لازم نیست برنامه روزانه خودمان را تغییر دهیم. حتی لازم نیست عبادات ساده‌ای که در روش قبل بیان کردم را انجام دهیم؛ تنها کافیست روح بندگی را در زندگی خود بدمیم.

یعنی دقیقا چه کار کنیم؟

باید نیتمان را عوض کنیم. اگر صبح از خانه به قصد کار از خانه بیرون می‌رویم؛ نیتمان را کمک به مسلمانان برای رفع حاجاتشان و کسب روزی حلال برای خود و خانواده‌مان قرار دهیم. اگر در خانه هستیم (خانه‌دار هستیم) نیتمان را تربیت فرزند صالح یا آماده کردن شرایط خانه برای حضور همسر و فرزندان به جهت کسب رضایت خدا قرار دهیم. در این وضعیت، اگر قبلا به مغازه می‌رفتیم و اجناسمان را می‌فروختیم، اکنون هم همین کار را می‌کنیم. اگر پیش از این در خانه می‌ماندیم و احیانا نظافتی انجام می‌دادیم و یا چیزی برای خانه می‌خریدیم و یا حتی غذایی برای اعضاء خانواده درست می‌کردیم، اکنون هم دقیقا همان کار را می‌کنیم، نه بیشتر و نه کمتر؛ اما این بار نیتمان متفاوت است. همان کارها را می‌کنیم با قصد «تقرب به خدا». تأکید می‌کنم: قرار نیست هیچ کار اضافه‌ای انجام دهیم، تنها کافیست «قصد»مان را اصلاح کنیم.

صد البته در وضعیت جدید، کارهایمان رنگ و بویی دیگر می‌گیرد و بدون تردید کیفیتشان هم بهتر می‌شود.

نکته جالب این تغییر این است که خواب و استراحتمان هم عبادت می‌شود؛ می‌خوابیم تا تجدید قوا کنیم برای یک روز دیگر، روزی که قرار همان کارهای همیشگی را انجام دهیم اما با همان قصد قرب به خدا، پس خوابمان هم در راستای قرب به خداست.

این همان معنای بندگی است. بندگی تنها به نماز خواندن و روزه گرفتن نیست، بنده، کسی است که همیشه به مولایش توجه دارد و همه کارهایش را در محضر او انجام می‌دهد.